Laatst las ik een artikel waarin een coach perfectionisme omschreef als ‘kwaliteit leveren die zinloos is, waar niet om gevraagd wordt en waar niemand op zit te wachten’. Wat een diskwalificatie van alle mensen die graag met details bezig zijn.
Maar wat is perfectionisme? Het is ‘het perfecte nastreven’. Niets is goed genoeg, nooit is het klaar, altijd is er nog iets wat beter kan. Vanuit dit perspectief begrijp ik dat perfectionisme een negatieve smaak heeft: het doel heiligt de middelen niet meer. De extra uren die je stopt in het optimaliseren van de laatste procent draagt niet bij aan productiviteit. Om nog maar te zwijgen over de last die je voor jezelf bent door dingen nooit goed genoeg te vinden.
Daarom lijkt perfectionisme niet meer te mogen bestaan. Het woord is beladen, vaak met de bijsmaak die ik hierboven beschrijf. Er zijn genoeg boeken geschreven over dit onderwerp, vaak vanuit dit perspectief: perfectionisme wordt door de persoon in kwestie en de omgeving als een last ervaren.
En toch… En toch ben ik van mening dat ons perspectief op perfectionisme 180 graden anders kan en anders moet. In dit artikel pleit ik voor een andere kijk en ik leg ik uit waarom het zo fijn is om perfectionisme in jouw aard, in jouw natuur aanwezig te hebben. Maar ook waarom het fijn is om perfectionistische mensen om je heen te hebben.
“Wat is perfectionisme? Het is ‘het perfecte nastreven’. Niets is goed genoeg, nooit is het klaar, altijd is er nog iets wat beter kan.”
Perfectionisme: de innerlijke criticus aan het werk
Kort gezegd komt het erop neer dat de negatieve lading van perfectionisme voortkomt uit de stemmetjes die mensen in hun hoofd hebben. De innerlijke criticus die veel mensen vast en zeker kennen: eigenlijk ben je constant in gesprek met jezelf. Bij perfectionisten draait deze innerlijke criticus overuren. Je vindt dan bijvoorbeeld dat je geen fouten mag maken, dat je niet goed genoeg bent of dat je werk niet goed genoeg is. Het zijn deze gedachten (of overtuigingen of stemmetjes of hoe je ze ook wilt noemen) die verlammend werken. Die ervoor zorgen dat iets nooit goed genoeg is. Hierdoor besteed je onevenredig veel tijd aan een taak, durf je een taak niet af te ronden of durf je deze soms niet eens te beginnen.
“Bij perfectionisten draait deze innerlijke criticus overuren.”
Diezelfde gedachten zorgen ook voor ongezonde stress. Als je dit bij jezelf ervaart, is het heel goed om hieraan te werken. Want deze gedachten belemmeren je om helemaal tot bloei te komen én om helemaal blij te zijn met wie je bent en wat jouw mogelijkheden zijn. (Overigens zijn dit thema’s die ook onderdeel kunnen zijn van mijn begeleidingstrajecten.)
Perfectionisme als positieve karaktereigenschap
Ik stel graag het tegenovergesteld: perfectionisme, met de details bezig willen zijn, is een fantastische eigenschap. Mits – vanzelfsprekend – goed gekaderd en op de juiste manier benut.
In de KernTalenten-methode onderscheiden we 23 verschillende KernTalenten. Verschillende van deze KernTalenten hebben de component van ‘oog voor detail’ in zich. Denk hierbij aan oog voor detail voor schoonheid en esthetiek, voor mooie dingen dus. Maar denk ook aan details voor functies, ordening, cijfers, kennis, planning en nog een boel andere dingen. Stel je voor dat je een architect inhuurt voor jouw nieuw te bouwen huis en hij zou dit oog voor detail niet in zich hebben? Of dat een engineer weinig tijd en liefde geeft aan het perfectionaliseren van zijn technische ontwerp? Of dat een planner te weinig oog heeft voor planning details? Of wetenschappelijke onderzoekers die te weinig aandacht geven aan de details van een vaccin? En zo kan ik nog wel even doorgaan. De wereld heeft perfectionisten nodig.
“De wereld heeft perfectionisten nodig.”
Je ziet, voor heel veel verschillende soorten werkzaamheden hebben we gewoon ‘oog voor detail’ nodig. Om het werk goed te kunnen doen, een goed resultaat te behalen én vooral om er ook plezier aan te beleven. Niet iedereen heeft één of meerdere van dit soort ‘oog voor details’ in zijn sterke KernTalenten. Ook daar is niets mis mee, verre van dat, want het gaat over jouw natuurlijke aard. Het is wél belangrijk om jouw talenten te kennen en te herkennen. Belangrijk in verband met het soort werk dat jou past en om te begrijpen waarom bepaalde werkzaamheden jou meer of minder energie kosten. En belangrijk om uiteindelijk met dit kader, met deze basis, aanpassingen te doen in jouw werk.
Ik pleit voor (her)waardering van perfectionisme. Zit perfectionisme in jouw natuurlijke aard, dan is het belangrijk om dit te erkennen, er aandacht aan te besteden en het te benutten. En vooral: om hier plezier aan te beleven!
0 reacties