Heb ik een burn-out?

Het gaat niet goed met je. Je maakt je zorgen. Maar wat speelt er precies? Heb je misschien een (beginnende) burn-out? 

Als je op het Internet rondstruint tuimelt de ene mening over de andere. Ik kan me voorstellen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. 

Er zijn zo ontzettend veel mensen die kampen met een burn-out en bijhorende klachten. Vandaar dat ik het tijd vond om rustig en uitgebreid uiteen te zetten wat de precieze symptomen van een burn-out zijn. Zodat jij – mocht je jezelf herkennen in deze beelden – in actie kunt komen!

De vier belangrijkste gebieden van klachten

Dit zijn de vier belangrijkste gebieden waarop klachten zich kunnen uiten: 

1. Je voelt je moe of uitgeput;
2. Je hebt klachten die te maken hebben met langdurende stress;
3. Je hebt het gevoel geen controle meer te hebben of je voelt je machteloos;
4. Je hebt het gevoel dat je niet meer goed functioneert: thuis, op je werk of in je sociale omgeving.

1. Je voelt je moe of uitgeput

Dit gevoel is bij een burn-out sterk aanwezig. Je bent op. Je voelt je ontzettend moe, doodmoe en leeg. Je kunt niet meer, alles is je teveel, alles kost je energie. Hoe kun je het vermoeid of uitgeput zijn omschrijven?

• Je hebt ’s morgens al geen energie om aan de werkdag te beginnen;
• Alles wat je doet kost je moeite of het lukt je niet om dingen te doen;
• Als je wel aan iets begint, voel je je snel moe;
• Je voelt je lichamelijk en/ of geestelijk uitgeput;
• Je voelt je nooit meer uitgerust.

“Je voelt je ontzettend moe, doodmoe en leeg. Je kunt niet meer, alles is je teveel, alles kost je energie.”

2. Je hebt klachten die te maken hebben met langdurende stress

Door langdurende stress – een burn-out heb je niet van de ene op de andere dag – kun je op vier gebieden klachten ontwikkeld hebben. Deze gebieden zijn: denken, voelen (emoties), lichamelijk of gedrag. 

A: Op het gebied van denken. Op dit gebied kun je een of meer van de volgende klachten ervaren:

• Je voelt je besluiteloos;
• Je piekert of ziet overal beren op de weg. Als je ’s nachts ligt te piekeren begin je gebroken aan de volgende dag;
• Je hebt moeite om jezelf te concentreren;
• Je hebt moeite om helder na te denken;
• Je werkt van de hak op de tak en maakt niets af;
• Je voelt je verstrooid;
• Je bent er vaak met je hoofd niet bij, waardoor je fouten maakt;
• Je onthoudt dingen moeilijker of je bent vergeetachtig;
• Je hebt moeite met het stellen van de juiste prioriteiten. Je bent de hele dag bezig, maar met dingen die er echt toe doen? Je ziet het onderscheid niet meer tussen belangrijk en minder belangrijk, tussen urgent en niet urgent.

B: Op het gebied van emoties. Het kan zijn dat je op je werk, thuis of in je sociale omgeving geen controle meer hebt over je emoties. Je herkent jezelf niet meer in de manier waarop je reageert:

• Je voelt je ontevreden, niet gelukkig met jezelf, met je situatie;
• Je voelt je onzeker, je zelfvertrouwen daalt;
• Je raakt gemakkelijk gefrustreerd;
• Het kan zijn dat je afstand neemt van het werk of van problemen; het interesseert je niet meer; je vindt het lastig om belangstelling of enthousiasme op te brengen; misschien voel je weerzin tegen het werk; misschien ben je niet meer gemotiveerd, cynisch of onverschillig;
• Je voelt je lusteloos;
• Je ervaart wisselende stemmingen: van hoge pieken tot diepe dalen;
• Je kunt je angstig of somber voelen of misschien paniekaanvallen ervaren.

“Het kan zijn dat je op je werk, thuis of in je sociale omgeving geen controle meer hebt over je emoties. Je herkent jezelf niet meer in de manier waarop je reageert.”

C: Fysieke klachten. Je kunt last hebben van lichamelijke, stress gerelateerde klachten, zoals:

• Hoofdpijn;
• Vastzittende spieren, met name in de nek, schouder of rug;
• Slecht inslapen of doorslapen;
• Maag- of darmklachten;
• Een onrustig, opgejaagd of gespannen gevoel;
• Hartkloppingen, duizeligheid of een hoge bloeddruk.

D: Op het gebied van gedrag

• Je bent prikkelbaar, snel geïrriteerd, je reageert boos of agressief;
• Je huilt sneller, zonder dat je goed weet waarom;
• Je reageert, zonder dat je dit wilt, emotioneel te sterk op wat een ander doet of zegt;
• Je meldt je vaker ziek dan voorheen;
• Je presteert minder dan je gewend bent.

3. Het gevoel geen controle meer te hebben of je machteloos te voelen.

Je voelt je ontregeld. Je hebt het gevoel dat je vroeger alles goed onder controle had en nu niet meer: daar kun je je heel machteloos bij voelen. Misschien heb je nu veel meer behoefte aan controle, een manier om overzicht te houden omdat het chaos in je hoofd is. En ja: dat kost nóg meer inspanning, terwijl je al zo moe bent. Juist dat kan weer een nóg machtelozer gevoel geven en angst oproepen: ‘Help, ik raak de controle kwijt!’

“Help, ik raak de controle kwijt!”

4. Je hebt het gevoel dat je niet meer goed functioneert: thuis, op je werk of in je sociale omgeving. 

Dit gevoel is heel vervelend om te ervaren, want het geeft je een schuldgevoel. Een gevoel dat je naar iedereen tekort schiet: naar je werk, naar je gezin, naar je sociale omgeving. Je gaat misschien nóg harder je best doen om zo goed mogelijk te blijven functioneren. Maar je bent al zo moe, dus hoeveel kun je nog hebben?

“Een gevoel dat je naar iedereen tekort schiet: naar je werk, naar je gezin, naar je sociale omgeving.”

En nu…?

Zoals je gelezen hebt: het is een vrij uitgebreide lijst met burn-out klachten of burn-out symptomen die je kunt ervaren. Ieder mens is anders, dus bij iedereen uit een burn-out zich anders. 

Belangrijk om te vermelden is dat je hiermee geen diagnose van ‘burn-out’ kunt stellen! Een diagnose kan alleen gesteld worden door een daarvoor getrainde professional, zoals je huisarts of je bedrijfsarts. Het kan wél een graadmeter zijn voor jezelf: “Hoe goed gaat het met mij?” 

“Een diagnose kan alleen gesteld worden door een daarvoor getrainde professional, zoals je huisarts of je bedrijfsarts.”

Misschien herken je jezelf in een aantal symptomen? Misschien is het allemaal nog niet heel erg met je en kun je nog even door? Misschien voel je wél dat het leven dat je nu leidt, de verkeerde kant op beweegt? 

Dan is het nú tijd om actie te ondernemen.