De zelftest ‘mate van overspannen zijn’

Ik wil je graag helpen om af en toe stil te staan bij hoe het met je gaat: daarvoor heb ik een wetenschappelijk onderbouwde zelftest op mijn website gezet. Een zelftest waarmee je na kunt gaan hoe het op dit moment met je gaat en of je misschien overspannen bent.

Ik raad je aan deze test met enige vorm van regelmaat voor jezelf te doen – het kost maar vijf minuten. Zeker als je niet zo lekker in je vel zit of je zorgen maakt over je mentale gezondheid, dan zorgt de test ervoor dat je aandacht krijgt voor je huidige situatie. Wijst de test uit dat je (dringend) iets aan je situatie moet doen, dan begrijp ik heel erg goed dat het nog een enorme drempel kan zijn om contact te zoeken met je huisarts, de bedrijfsarts of om er met je leidinggevende over te praten. Het vergt lef en moed om aan de slag te gaan met jouw uitdagingen en je hebt misschien geen idee waar je aan gaat beginnen.

Als onderstaande beschrijving jouw huidige situatie omschrijft, is het tijd voor actie.

 

Het is genoeg geweest……

Je maakt lange werkdagen; je hebt een leidinggevende die niet goed luistert naar jouw behoeften; een dag in de week thuiswerken behoort ‘na corona’ niet meer tot de mogelijkheden, maar zou je wel meer rust en overzicht geven.

En er speelt meer. Je krijgt kritiek op je werk, terwijl jij ervan overtuigd bent dat jouw leidinggevende amper doorheeft wat jij de hele dag voor je kiezen krijgt. Er wordt veel meer gesproken over wat niet goed gaat, in plaats van wat wél goed gaat. Je doet je stinkende best, maar tegelijkertijd ben je ontevreden. Je vraagt je af voor wie je dit werk nog aan het doen bent, wie er wél blij is dat je je dagelijks inzet.

Is deze situatie herkenbaar voor jou? Dan kan het niet anders dan dat jij (chronische) stress ervaart.

 

Signalen van stress of overspannen zijn

In eerste instantie negeer je alle stress-signalen. Je slaapt wat minder goed, je voelt af en toe een knoop in je maag, je hebt pijnlijke spieren, je bent er met je hoofd niet bij. Als je geen aandacht geeft aan deze signalen, mis je de eerste kans om eens stil te staan bij jouw situatie. Chronische stress is nog omkeerbaar. Maar niet als je er geen aandacht aan schenkt en alles hetzelfde blijft.

Er gaan een paar maanden voorbij en mensen om je heen beginnen zich zorgen om jou te maken. “Ik hoor je nooit meer een leuk, vrolijk verhaal vertellen”. “Je bent alleen maar somber en cynisch”. “Je hebt tegenwoordig overal pijntjes, zo ken ik je niet”. “Ach, het is gewoon allemaal wat minder leuk op mijn werk tegenwoordig, laat het maar even.” Je mist de tweede kans om eens goed stil te staan bij wat er bij jou speelt. Komt het echt vanzelf goed? Als je nu eens écht stil staat bij jezelf en jouw situatie, wie ben je dan voor de gek aan het houden?

Misschien zie je dat je een struisvogel bent die zijn kop in het zand steekt. “Zolang ik het niet zie, is het er niet.” Als je in deze fase iemand vraagt jou te helpen, is het ook nog omkeerbaar. Misschien is de chronische stress nu overspannenheid geworden – iets wat nog steeds op te lossen is – maar dan moet je wel in beweging komen,

Als je blijft doen wat je altijd deed, zul je krijgen wat je altijd hebt gekregen.

“Als je blijft doen wat je altijd deed, zul je krijgen wat je altijd hebt gekregen.”

 

Geen weg meer terug

Je baalt ervan dat mensen om je heen je niet meer zo gezellig vinden en je klaagt inmiddels heel vaak over de situatie op je werk. Jouw lichamelijke klachten nemen toe en vooral op zondagavond ben je niet te harden: niet voor jezelf, niet voor je omgeving. Morgen begint de werkweek weer en je ziet er zó tegenop. Als je naar bed gaat, weet je dat er een slapeloze nacht zal volgen. Doodmoe begin je aan de werkweek. Nog steeds doe je je stinkende best – dat is het probleem nooit geweest -, maar eigenlijk is het dweilen met de kraan open. Als je heel eerlijk bent, krijg je eigenlijk weinig meer gedaan.

En op een dag zit je hyperventilerend achter je bureau of barst de bom en kun je je tranen niet langer bedwingen. Eindelijk moet je toegeven dat je helemaal op bent. Je gaat naar huis, je bent ziek, je wilt het nog steeds niet erkennen. De huisarts of de bedrijfsarts stelt de diagnose: burn-out. Wat je dacht dat jou nooit zou overkomen is toch gebeurd. Je hebt een lange weg te gaan van ziek zijn, je uitgeput voelen, rust, een langzaam herstel en re-integratie.

Je bent veel te lang veel te ver over je grenzen gegaan.

“Wat je dacht dat jou nooit zou overkomen is toch gebeurd.”

 

Het belang van aandacht

Wat als je nu eerder écht stil had gestaan bij hoe het met je gaat en je aandacht had gehad voor ‘dat wat er is’? Was je dan ook zolang doorgegaan? Had je dan eerder bedacht dat het genoeg is geweest?

Een burn-out ontstaat niet zomaar, er is altijd eenzelfde opbouw:  Stress ➨Chronische stress ➨ Oververmoeid ➨Overspannen ➨ Burn-out

Kenmerken van deze opbouw zijn:

1.   Hoe verder de opbouw is gevorderd, hoe langer en moeilijker de weg terug is. Overspannen zijn is gemakkelijker omkeerbaar dan wanneer je in een bun-out bent beland.
2.   Hoe verder de opbouw vordert, hoe ernstiger de mentale en lichamelijke klachten zijn.
3.   Er is altijd een oorzaak of een combinatie van oorzaken.
4.   Er moeten stressbronnen weggenomen worden om weer goed in je vel te komen én je moet goed voor jezelf zorgen.

Sta eens stil bij jouw situatie en luister naar je signalen. Echt, de signalen vertellen de waarheid. En of je dat nu doet met deze zelftest of met andere hulpmiddelen, dat is niet zo belangrijk.